مرکز فنون به درد بخور | طراحان و بناکنندگان زاو

“مرکز فنون به درد بخور” در جزیره هرمز قرار دارد، هرمز در حال تبدیل شدن به یک مقصد گردشگری بین‌المللی است. مردم هرمز امیدوارند از این تحول سود ببرند، ولی آن‌ها برای انطباق با شرایط تازه نیاز به کسب مهارت‌های جدیدی دارند. مرکز فنون به درد بخور یک پلتفرم فضایی منعطف برای اقدام در زمینه آموزش همین مهارت‌هاست: مهارت‌هایی که به درد مردم بخورد. آموزش در تراز همکف و در ارتباط با شهر برنامه ریزی و اجرا می شود، در همین حال آموزش‌دهندگان که از بیرون جزیره می‌آیند در تراز اول اسکان داده می‌شوند، فضاهای نیمه‌باز هم در هر دو تراز پیش‌بینی شده‌اند به طوری که این بنا مثل یک محله کوچک از فضاهای آموزشی، سکونتی، معابر و فضاهای باز است. فضاهای باز در طبقه همکف مناسب برگزاری برخی کارگاه‌ها هستند در حالی که فضای باز مرکزی، همچون مرکزی برای این محله‌ی آموزشی کار می‌کند و در تمام اوقات پذیرایی کاربران بناست. با توجه به هدفی که این مرکز دارد که به “درد” مردم بخورد، امکان افزودن، کم‌کردن یا هرگونه تغییر در ابعاد و جانمایی فضاهای باز و بسته و نسبت آن‌ها یک مزیت برای انطباق با شرایط پیش‌بینی نشده‌ی آینده است. به این منظور فضاها می‌بایست از قیدهای مربوط به ثقل، بارش، انرژی و دسترسی رها شوند.

آزادی تغییر با مستقل کردن فضاها از سازه، عایق رطوبتی، تاسیسات و محدودیت‌های دسترسی فراهم می‌شود، چرا که ارتباط فضای قابل استفاده با شبکه سازه، شفت‌های تاسیساتی، عایق رطوبتی و عناصر عمودی و افقی، ارتباطی است که یک ساختمان را صلب می‌کند و امکان تغییر را دشوار می‌سازد. در این الگو یک سازه بتنی که قادر به انتقال وزن دال‌های بتنی پیش ساخته باشد، وزن واحدهای فضایی مختلف را تحمل می‌کند. یک سازه داربستی نیز سقف سایبانی را که از واحدهای فضایی در برابر بارش محافظت می‌کند بر پا می‌دارد و دسترسی به واحدها را به صورت مستقل امکان‌پذیر می‌کند. واحدهای فضایی از کانال تاسیساتی تغذیه می‌شوند و آسایش در آنها فراهم می‌آید. عناصر برقی و مکانیکی فضاها می‌توانند آزادانه خود را به منشاء برق، آب و فاضلاب که به تعداد کافی پیش‌بینی شده است، برسانند و خود حتی‌الامکان در فضاهای داخلی متحرک هستند تا انعطاف را برای تطبیق‌پذیری به حداکثر برسد. تغییر در سناریو استفاده فضاهای باز و بسته از لحاظ سیمای بنا نیز انطباق‌پذیر است.

فضاها مانند دانه‌های مستقلی از بافت شهری هستند که با تکنیک ساخت مرسوم در شهر هرمز بنا شده‌اند و به شکلی متنوع رنگ‌‌آمیزی شده‌اند و بدون وسواس از تاسیسات برقی و مکانیکی تغذیه می‌شوند، پذیرش این ظاهر خودجوش اجازه می‌دهد تغییرات آتی نیز راحت‌تر پذیرفته شوند. پدید آمدن این نوع از زیبایی‌شناسی است که در عین حال مخاطب را به وجد می‌آورد و برای او سودمند هم هست. پس شاید قدم‌هایی که در توسعه موضوع استتیک در رشته معماری برداشته شده به علت سودمندی به پذیرش مخاطب بی انجامد.