8 نمونه موردی طراحی ورزشگاه در جهان

در این مقاله در مورد برخی از مشهورترین طرح‌های استادیوم در سراسر جهان و ویژگی‌های منحصربه‌فرد و نوآورانه طراحی که آن‌ها را برجسته می‌کند، خواهیم پرداخت.

1-ورزشگاه Al Janoub

موقعیت: الوحده قطر

ظرفیت: ۴۰ هزار نفر. (کاهش به ۲۰ هزار نفر پس از فیفا ۲۰۲۲)

معمار: زاحا حدید

شهر الوکرا از نظر تاریخی یک روستای کوچک ماهیگیری و غواصی در قطر بوده و به بخش قابل‌توجهی از اقتصاد این کشور کمک کرده است. طراحی ورزشگاه Al Janoub از جمله ساختار آن، مواد به‌کاررفته و پالت رنگی آن الهام گرفته از قایق‌های سنتی “دهو” است که در آب‌های این شهر برای ماهیگیری و غواصی استفاده می‌شود.

سقف استادیوم به گونه ای است که گویی تعدادی قایق وارونه شده و با هم بافته شده اند تا تماشاچیان را تحت تاثیر قرار دهند. ساختار تیره سقف از داخل بدنه قایق الهام گرفته است و نماهای مورب بیرونی بادبان‌های آن را منعکس می‌کند. علاوه بر این، نقوش و رسم الخط عربی در بافت بیرونی به صورت مقطع چین دار در قسمت سقف و دیوار استفاده شده است.

این استادیوم می‌تواند در تمام طول سال مورداستفاده قرار گیرد؛ زیرا بار سرمایشی با استفاده از انرژی خورشیدی به حداقل رسیده است. پس از جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲، مقامات نیمی از صندلی‌ها (۴۰ هزار تا ۲۰ هزار صندلی) را حذف کردند تا آن‌ها را به کشورهایی که به زیرساخت‌های پیشرفته‌تری نیاز داشتند، اهدا کنند.

2-ورزشگاه Tottenham Hotspur

موقعیت: لندن، بریتانیا

ظرفیت: ۶۲، ۰۶۲ نفر.

معمار: Populous + Maze

هدف این بود که این فضای عمومی به‌گونه‌ای ایجاد شود که مردم بتوانند به طور مؤثر از امکانات و هیجان برگزاری مسابقات لذت ببرند.

جایگاه تماشاگران ۳۵ درجه شیب دارد که طبق مقررات بریتانیا، تندترین شیب است که به تمرکز بیننده بر اتفاقاتی که در فضای مرکزی رخ می‌دهد، کمک می‌کند. تمام طرفداران، صرف‌نظر از جایگاه صندلی‌هایشان، می‌توانند تجربه شگفت‌انگیزی از بازی داشته باشند. علاوه بر این صندلی‌های راحت با فضای پای کافی طراحی شده‌اند. همچنین، چمن زمین می‌تواند برای اهداف دیگر رویدادهای عمومی مانند کنسرت‌ها یا جشنواره‌های موسیقی حذف شود.

3-ورزشگاه Mercedes Benz

موقعیت: آتلانتا، آمریکا

ظرفیت: ۷۱۰۰۰ نفر (فوتبال) و ۳۲،۴۵۶ نفر (فوتبال آمریکایی)

معمار: TVS Design + HOK Architects Atlanta + Buro Happold

بال‌های یک شاهین الهام‌بخش طراحی سقف متحرکی است که بر روی هشت گلبرگ متحرک تکیه داده شده است. مشابه دیافراگم لنز یک دوربین، این گلبرگ‌ها باز و بسته می‌شوند و میزان نور خورشید و هوای تازه‌ای که به ورزشگاه وارد می‌شوند را تنظیم می‌کنند.

بالشتک‌های ETFE (اتیلن تترا فلوئور و اتیلن) که در سقف متحرک استفاده می‌شوند، نه‌تنها زیبا هستند، بلکه  همچون لایه‌ای محیط را در برابر اثرات اشعه UV و آلاینده‌ها محافظت می‌کند و به‌طورکلی پایداری سازه را تقویت نیز می‌کند. مصرف آب با استفاده از تجهیزاتی کارآمد کنترل می‌شود و استفاده از لامپ‌های  LED در طراحی نما، انرژی و هزینه‌های نگهداری سازه را کاهش می‌دهد.

کاربران همچنین می‌توانند از امکانات عمومی در محل بهره‌مند شوند که شامل بارها، رستوران‌ها و یک سالن فناوری با پنجره‌ای از کف تا سقف است که مناظر خیره‌کننده‌ای از شهر آتلانتیک را ارائه می‌دهد.

4-Hokkaido Ballpark

موقعیت: ساپورو، هوکایدو، ژاپن

ظرفیت: ۳۵ هزار نفر.

معمار: HKS Architects

منطقه هوکایدو که به‌خاطر دمای زیر صفر و آب‌وهوای برفی خود مشهور است، شرایط طراحی چالش برانگیزی را برای ساخت این استادیوم ایجاد کرد. بااین‌حال، موفق شد به‌عنوان یک نمونه زیرساخت عمومی که چشم‌انداز منطقه را منعکس می‌کند، پیروزمندانه ظاهر شود.

این چالش ایجاد تجربه‌ای تماشایی از بازی در هوای سرد و رشد چمن طبیعی برای ایمنی بازیکنان بود. سقف بازشوی ورزشگاه به‌گونه‌ای طراحی شده است که تا ۱۴ فوت برف را در خود جای می‌دهد و جهت‌گیری نامتقارن ورزشگاه اجازه می‌دهد تا حداکثر اشعه خورشید به چمن‌ها برسد تا رشد خوبی را داشته باشند. این طراحی بینندگان را تشویق می‌کند که نه‌تنها از مسابقه لذت ببرند، بلکه از منظره دست‌نخورده کوه‌ها نیز لذت ببرند. در واقع، چشم‌انداز آن ویژگی‌های طبیعی مانند جنگل‌ها و دره‌هایی است که به اقتصاد هوکایدو کمک می‌کند.

5-ورزشگاه Soccer City

موقعیت: ژوهانسبورگ، آفریقای جنوبی

ظرفیت: ۹۴،۷۳۶ نفر.

معماران: Boogertman Urban Edge + Populous

این سازه حس غرور و امید را برای شهر ژوهانسبورگ تداعی می‌کند.” کالاباش ” که یک ظرف سنتی ذوب در آفریقا است در نمای استادیوم منعکس شده است. در شب، هنگامی که این چیدمان روشن می‌شود، نشان‌دهنده ترکیب ذوب فرهنگ‌های مختلف است که در این گلدان گرد هم می‌آیند. کشور آفریقای جنوبی به‌عنوان میزبان جام جهانی فوتبال سعی داشته است تا فرهنگ منطقه را منعکس می‌کند.

مصالح محلی به‌کاررفته در ساخت سیستم پوسته نما، ظاهری منحصربه‌فرد به آن بخشیده است درحالی‌که حفره‌های موجود در این گلدان، جریان هوای طبیعی را فراهم می‌کنند که هنگام روشن‌شدن، بازتابی از آسمان پر ستاره آفریقا را نشان می‌دهد. علاوه‌برآن، غشاهای PTFE و پلی‌کربنات که خرپای حلقه فضایی مثلثی را به رنگ خاکستری مایل به زرد می‌پوشانند، از شن و ماسه محلی منطقه الهام گرفته است.

6-AAMI Park

موقعیت: ملبورن، استرالیا

ظرفیت: ۳۰، ۰۵۰ نفر.

معمار: COX Architecture + Arup Engineers

ایده پشت طراحی ورزشگاه، ایجاد یک مکان دیدنی و کاربردی است. همچنین به‌عنوان مرکزی برای رویدادهای اجتماعی و ورزشی نیز می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد. این استادیوم ایده‌ای شبیه به چندین حباب به‌هم‌چسبیده در نمای خود جای‌داده است همدست یک چیدمان صندلی با طراحی آگاهانه را نیز در خود جای‌داده که در عین نزدیک بودن به زمین مسابقه، نمای شگفت‌انگیزی از استادیوم را فراهم می‌کند.

بارزترین ویژگی Park AAMI طراحی سبک “قاب زیستی” سقف گنبد ژئودزیک آن است. این کار فولاد مصرفی را نصف کرده است که یک سقف استادیوم با همان اندازه معمول به آن نیاز دارد. همچنین، پنل‌های موجود در ابعاد مثلثی از شیشه، فلز و تأسیسات جمع‌آوری آب باران تشکیل شده‌اند. پایداری نیز توسط چراغ‌های LED حفظ می‌شود که از ۱0 / 1 قدرت خود برای روشن‌کردن سطحی با اندازه برابر استفاده می می‌کنند. سقف همچنین مقدار زیادی نور خورشید را به همراه یک ساختار قوی به زمین می‌رساند. ساخت‌وساز و طراحی این سقف با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی محاسباتی ممکن شده است.

7-Baku Crystal Hall

موقعیت: باکو، آذربایجان

ظرفیت: ۱۲۰۰۰ نفر (صندلی)، ۲۷۰۰۰ عدد (ایستاده)

معمار: GMP Architekten

زیبایی طراحی سالن کریستال باکو در نمای متقارن تا شده آن نهفته است که از شکل کریستال‌های حکاکی شده الهام گرفته شده است. در شب، این پرتوها مانند یک قیف گردباد به هم می‌رسند. این نما شامل ۹۵۰۰ LED در طراحی کریستالی خود است. رنگ‌های نور، تغییر رنگ دریای خزر در طول شب است که در شمال شهر باکو واقع شده است.

شفافیت در نما اجازه می‌دهد تا نور از آن عبور کند و جلوه‌ای درخشان ایجاد کند. این طرح می‌تواند تا 27000 نفر را در خود جای دهد و آن را به یکی از بزرگ‌ترین استادیوم‌های سرپوشیده در منطقه تبدیل می‌کند.

8-Allianz Arena

موقعیت: مونیخ، آلمان

ظرفیت: ۶۶۰۰۰ نفر

معمار: Arup Group + Herzog and de Meuron

ورزشگاه Allianz Arena نمونه‌ای از اهمیت فوتبال در فرهنگ و جامعه آلمان است. پوسته ورزشگاه مانند یک “آفتاب‌پرست” عمل می‌کند و رنگ‌های آن را تغییر می‌دهد و هیجان بصری را در بازدیدکنندگان القا می‌کند.

این نما روکش‌های شفاف به شکل الماس ساخته شده از بالشتک‌های ETFE را در خود جای‌داده است که هر کدام از آن‌ها می‌توانند به طور قابل‌توجهی به رنگ‌های سفید، قرمز یا آبی روشن شوند. پویایی نمای بیرونی، تجربه مهمانان را افزایش می‌دهد چرا که در هر لحظه، تازگی به همراه دارد. همچنین، افزایش تمایل و نزدیکی به میدان باعث ایجاد تراکم فضایی در فضای داخلی جعبه‌مانند می‌شود. سطح بام، خود تمیزکننده است. در نهایت، شبیه‌سازی کامپیوتری برای طراحی مسیرهایی که زمان تخلیه را در شرایط اضطراری کاهش می‌دهند، استفاده شده است.

نتیجه‌گیری

مثال‌های بالا نشان می‌دهند که چگونه طراحی‌های بزرگ استادیوم، درحالی‌که برای میزبانی رویدادها طراحی شده‌اند، از طریق استراتژی‌های طراحی دقیق خود، تجربیات به یاد ماندنی را برای مخاطب به ارمغان می‌آورند. نه تنها این، بلکه آنها نماینده کشورهای میزبان و هویت یک منطقه نیز هستند.