مبحث 7 مقررات ملی ساختمان | ژئوتکنیک و مهندسی پی
مبحث 7 از مجموعه مقررات ملی ساختمان ایران به طور خاص به پی و پیسازی در ساختمان ها میپردازد. این مبحث شامل الزامات، ضوابط و ملاحظات فنی لازم برای طراحی، اجرا و نظارت بر پیسازی در انواع مختلف ساختمانها در سراسر کشور ایران است. هدف اصلی مبحث هفتم، تأمین ایمنی، پایداری و عملکرد مناسب ساختمانها با توجه به شرایط مختلف زمین و بارهای وارده بر آنها است. این مبحث با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی، نوع خاک، توپوگرافی زمین، مصالح و فناوریهای نوین در پیسازی تدوین شده است.
مبحث هفتم مقررات ملى ساختمان كه از اين ويرايش نام ” زئوتكنيك ومهندسى بى” به أن داده شده است در ویرایشهای قبلی با نام “پی و پی سازی” شناخته میشد. اولین وبرايش در مرداد سال ١٣۶٩ با حجم مختصر منتشر و برای اجرا به سازمانهای مختلف ابلاغ گردید. دو ویرایش بعدى در سال هاى ١٣٨٨ و ١٣٩٢ با كسترش قابل توجه مطالب و ارائه جداول مورد نياز براى طراحى منتشر شدند. در ويرايش حاضر علاوه بر تکمیل و به روزرسانی فصل های موجود در دو ویرایش قبلی، فصل ژئوتکنیک لرزەاى نیز بدان افزوده شده است.
اساساً موضوع مهندسی ژئوتکنیک به علت پیچیدگی ها و عدم قطعیت های موجود حاصل از گونه گونی زمین و تکیه بر آزمایشهای آزمایشگاهی و صحرایی و تعمیم نتایج آن ها در ساختگاه مورد نظر مانند ساير گرایش های مهندسی عمران به راحتی در چارچوب آئین نامه و مقررات نمی ګنجد و علاوه بر باید و نبایدهای آئین نامه ای لازم است یا اشاره به مفاهیم اساسى و جزئيات لازم برای نتيجه کیری بهتر مهندسین و دست اندر كاران عمرانى كشور را هدايت كند.
در این ويرایش همچون دو ويرايش قبلى، طراحی ها بر اساس روش هاى تنش مجاز، روش ضرايب بار و مقاومت و روش هاى عملكردى بنا بر شرايط پروزه وانتخاب طراح مى توانند انجام يذيرند. هماهنكى و تطابق جداول عرضه شده در دو روش تنش مجاز و روش ضرايب بار و مقاومت در همة حالات حدى نهابي و بهره بردارى تأمين شده است.
به دلیل ویزکی این مبحث كه ارتباط تنكاتنك با مباحث سازهاي و محاسباتى از جمله مباحث ششم، نهم استفاده شده است تاهمزمان نظرات سازهاى نيز مطرح شود. لازم است يادآورى شود كه ضمن أنكه موضوع خاك وزنوتكنيك از قديمى ثرين تخصص هاى مهندسى عمران است، ولى به علت پیچیدکی های خاص آن هنوز مسائل تاشناخته در آن فراوان است ونیاز به پروهش وكسب تجربه در أن بیشتر به چشم می أيد. از این رو علی رغم اينکه در ويرايش جدید تا أنجا كه ممکن بوده سعی شده برای سؤالات وگزینه هاى مختلف طراحان، پاسخ هاى روشن وقاطعى داده شود،
اما سؤالات پاسخ داده نشده و یا اشكالات متعددی ممکن است در متن فعلی وجود داشته باشد كه براى برطرف کردن آن ها نیاز به راهتمایی عموم مهندسان و اهل فن می باشد. امید است استفاده کنند كان این مبحث از اظهارنظر و ارائه پيشنهاد و نقدهاى خود دريغ نكنند و تدوين كنندكان مبحث را مورد عنايت قرار دهند.
کلیات مبحث 7 مقررات ملی ساختمان
مبحث هفتم تحت عنوان پی و پی سازي، الزامات طراحی ژئوتکنیکی ساختمان ها را مورد بحث قرار می دهد. این مبحث پس از ارائه تعاریف مرتبط با مسائل طراحی پی، به شناسایی ژئوتکنیکی لایه هاي زمین می پردازد و براي نکاتی از قبیل تعداد، عمق و فاصله گمانه ها جداول لازم را ارائه می دهد. در همین فصل حداقل مواردي که گزارش هاي فنی باید آورده شود را ذکر می نماید.
فصل سوم این مبحث به موضوع بسیار مهم گودبرداري می پردازد و مسئولیت طرح و اجراي گود را به میزان خطرهاي مختلف که ممکن است تاثیرگذار باشد مرتبط می سازد و براي هر سطح خطر یک مسئول طراحی و اجرا مشخص می کند. ضمناً به منظور جلوگیری از ایجاد تغییر شکل هاي دیوار گود و در نتیجه صدمه به سازه مجاور گود نکاتی آورده شده است.
در بخش طراحی هاي ژئوتکنیکی، شامل پی هاي سطحی، سازه هاي نگهبان و پی هاي عمیق، به هر دو روش طراحی « حالات حدي » و « تنش مجاز » پرداخته شده است:
دامنه کاربرد مبحث 7 مقررات ملی ساختمان
رعایت ضوابط و مقررات این مبحث در کلیه ساختمان ها و سازه هاي موضوع مقررات ملّی ساختمان الزامی است. این ساختمان ها شامل: ساختمان هاي مسکونی ، اداري، تجاري، آموزشی ، درمانی ، فروشگاه ها و کارگاه هاي صنعتی می باشند. ابنیه فنی مانند پل ها و سدها و سازه هاي نیروگاه ها ، مشمول مقررات این مبحث نمی شوند ولی رعایت آن ها به صورت غیر الزامی توصیه می شود.