معرفی پروژه
معماران: USE Studio
مساحت: 400 متر مربع
سال ساخت:2022
موقعیت: اصفهان
عکس‌ها از: محمد سروش جوشش
پیمانکاران: شرکت عمران انصاری‌پور
تحولات مفهوم خانه
هدف این پروژه بررسی “خانه” نه‌تنها به‌عنوان نوعی ساختمان، بلکه به‌عنوان بخشی از زندگی روزمره و هویت ما است که فراتر از هر مکان فیزیکی می‌رود و نشان‌دهنده رابطه ما با خودمان، دیگران و جهان اطراف است. مفهوم “خانه” در ایران و جهان طی چند دهه گذشته دست خوش تغییرات قابل‌توجهی شده است، اما میتوان گفت که در ایران نقطه عطف این تغییرات در دهه ۱۹۵۰ بود. در آن زمان به دلیل افزایش جمعیت شهری، “خانه” به کالایی سودآور برای تولید سرمایه تبدیل شد. این روند در دهه ۷۰ بیشتر شد.
اهداف طراحی خانه شماره 10 جلفا
بااین‌حال، برای معماران در فرایند طراحی “خانه شماره ۱۰ جلفا”، فرصتی برای جستجوی معنای معاصر عمیق‌تر “خانه” وجود دارد؛ بنابراین، این پروژه به دنبال تعامل مؤثر با بافت خود و تبدیل‌شدن به مکانی امن و آرام است که بتواند بخشی از آرامش ازدست‌رفته ساکنان خود را بازگرداند. حال سؤال این است که آیا بازیابی معنای معاصر “خانه” در پاسخ به شرایط فعلی می‌تواند فضای زندگی بهتر و انعطاف‌پذیری را برای انسان‌های امروزی به کمک معماری معاصر فراهم کند؟
موقعیت تاریخی محله جلفا
“خانه شماره ۱۰” در محله جلفا در کنار کلیسای جامع وانک واقع شده است، مکانی که ۴۰۰ سال پیش به دستور شاه‌عباس صفوی برای جابه‌جایی ارمنیان از زاینده‌رود به اصفهان تعیین شده بود. کلیسای جامع وانک، کلیسای مریم، میدان جلفا و خانه‌های تاریخی به‌عنوان شواهدی ملموس از معماری و شیوه زندگی این مردم باقی‌مانده‌اند. امروزه ارمنی‌ها اکثریت ساکنان این محله را تشکیل نمی‌دهند؛ زیرا جمعیت قابل‌توجهی از آن‌ها در دهه‌های اخیر مهاجرت کرده‌اند. از سوی دیگر باتوجه‌به موقعیت مکانی و پتانسیل گردشگری این محله، فضاهای بسیاری به کافه و رستوران تبدیل شده و این محله را به محلی برای گذران اوقات فراغت شهروندان و گردشگران تبدیل کرده است.
در طی این فرایند، “خانه” و اقامتگاه‌های دائمی، کاهش‌یافته و فضاهای تجاری و توریستی ایجاد شده‌اند. اگرچه ایجاد فضاهای عمومی و زیرساخت‌های گردشگری جنبه‌های مثبت زیادی برای شهر دارد، اما این روند اگر بدون برنامه‌ریزی و درنظرگرفتن همه جوانب موضوع ادامه یابد، پیامدهای منفی خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین پیامدهای آن ازبین‌رفتن “بافت اجتماعی” است که با حذف ساکنان دائمی و زندگی روزمره آن‌ها از این بافت به دست می‌آید. حال سؤال این است که “خانه” و مسئله سکونت، به‌عنوان مهم‌ترین مولفه‌های شهر، چگونه می‌تواند در تغییرات فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی بافت پیرامونی مؤثر باشد؟
