معماری داخلی کلینیک پوست و مو بافتار | شرکت طرح و ساخت ازنو

معرفی پروژه

کارفرما: دکتر فرید صفر
معماران: شرکت طرح و ساخت ازنو
مساحت: 110 متر مربع
سال: 2022
عکس ها: استودیو نیمکت
معماران اصلی: احسان توسلی، سولماز تاتاری
طراحی نور: شرکت طرح و ساخت ازنو
مهندس برق:شرکت طرح و ساخت ازنو
طراح: نیلا شاه محمدی
تیم طراحی جزئیات: نیلا شاه محمدی، امیرحسین نجیمی
مدیر اجرایی: آرمین شاه محمدی
ارائه: ندا جهانتاب
مهندس مکانیک: مهدی مهرآوران
شهر: تهران، خیابان جردن
کشور: ایران

جوایز: برنده در مسابقه بین المللی مستر پرایز 2023، برنده نقره در مسابقه بین المللی ای دی ای 2023، منتخب ساختمان سال وبسایت آرک دیلی 2024، رتبه اول در مسابقه ببن المللی کیوسکدیا 2023، رتبه اول عمومی دهمین جایزه ملی طراحی داخلی ایران معاصر 1401،

چالش ها و راه حل های خلاقانه برای طراجی کلینیک پوست و مو بافتار

طراحی داخلی کلینیک پوست و مو بافتار، با متراژ نسبتا کوچک (115متر مربع) و فضای اپن آفیس کلیشه ای در ساختمانی تازه احداث به ما ارجاع گردید. واحدی که با پنجره های نسنجیده و حداکثری، دیوارها را سوراخ می کنند و سعی در به رخ کشیدن موقعیت نبش ساختمان دارند. نور جنوب و منظره ی چناران ضلع جنوبی از یکسو، نور غرب و تهاجم بصری نماهای فاقد ارزش غرب از سوی دیگر، گویی حضور پنجره ها را ارزش گذاری می کنند (و البته ضلع شمال واحد نیز از این فرصت نورگیری در امان نمانده است). کمی جلوتر، کنجی کم عرض خود را نمایان می سازد؛ فضایی محدود ولی پرشده با قاب سبز. بعد از بررسی فضا، کارفرما خواسته های عملکردی خود را بیان می کند. عملکردهای متعارف فضای درمانی شامل 3اتاق درمان، لابی حداکثری و فضاهای خدماتی (رختکن، آبدارخانه، سرویس مراجعین، سرویس کارکنان) که ظاهرا متناسب با متراژ نمی نماید.

 انسجام و تضاد در خلق فضایی منحصر به فرد

بعد از بررسی پروژه، طراحی داخلی کلینیک پوست و مو بافتار با یک دغدغه ی اصلی آغاز می گردد؛ چگونه بیماری که به مطب مراجعه می کند، فضای پروژه را ورای برنامه ی عملکردی صرف، محیطی دلنشین تجربه کند و در این حضور، اشتیاقش برای بودن در فضای درمان تحریک شود. با این تلاش، روند طراحی پروژه بعد از حذف تمامی جزئیات مازاد (از دیوارهای آبدارخانه و پوشش داکت های تاسیساتی گرفته تا سقف کاذب و یونولیت های پرکننده ی بین تیرچه ها) در دو مرحله ی اصلی یکپارچگی و تضاد شکل گرفت.

مرحله ی اول انسجام کل پروژه با پوششی نیمه شفاف، منعطف و بافتدار است که فضای داخل را از تعدد حفره های پنجره ها برهاند و مانند غشایی نرم و یکپارچه به اقتضای عملکرد فرم بگیرد. مرحله ی دوم، شاخص شدن پاکت فضایی درمان در کنتراست با زمینه ی خود به نحوی است که جعبه ی کریستالی حساس و شکننده مرز خود را از فضای انتظار، با مصالح و پالت رنگی متمایز قاطعانه مجزا می سازد. این انتخاب مصالح پوششی دوگانه با کیفیت حسی متضاد (بافت حداکثری و خشن در مقابل بافت حداقلی و لطیف) از چالش های مهم طراحی و مخصوصا اجرایی پروژه بود. انتخاب متریال شبکه ی فلزی به عنوان پوشاننده ی کل فضا اگرچه برای مخاطبِ فضای درمانی، موضوعی غیرمنتظره است ولی مزایایی دارد که سایر مصالح در برآورده ساختن آن ناتوانند. این پوشاننده ی نسبتا اقتصادی و در دسترس، بدون آن که حضور پنجره ها را به کلی نفی کند، مرزهای داخلی را یکپارچه می کند و در تطابق با نیازهای عملکردی پروژه، فرمی سیال به خود می گیرد (در سکانس اول فضایی محصور برای ورودی تعریف می کند، سپس توجه مخاطب را به کانتر پذیرش جلب می کند و برای نورپردازی میز بر روی آن تا می شود، به آرامی قفسه های کنج و نشیمنگاه مراجعه کننده را شکل می دهد و در انتها، با شکافی بزرگ روی دیوار تا می شود و حیطه ی درمان را نمایان می سازد).

فضایی دعوت کننده و کاربردی با تمرکز بر تجربه بیمار

مخاطبی که فضای انتظار را تجربه می کند، در برشی از کل، جعبه ای نیمه شفاف می یابد که سعی دارد بیننده را کنجکاوانه به خود فراخواند (اتاق هایی که با وجوه شیشه ای و منحنی خود، تجربه ی درمان در زمان حاضر را متفاوت از گذشته ی خود می کند). در همراهی با این جعبه ی ظریف درمان، محوری دعوت کننده به موازات آن دیده می شود که غنای حسی راهرو، بر کشیدگی طولیِ آن سایه می اندازد. گرچه به دلیل جانمایی ورودی، سهم فضای انتظار از منظره ی جنوبی درختان چنار کم است، ولی این فرصت حداقلی با قاب انتهایی راهرو مغتنم شمرده شده و دید بصری بیننده تا مرز پلان و نمای خیابان باز گذاشته می شود. محور عملکردی-بصری خلق شده، علاوه بر دسترسی اتاق های درمان (که با رشد گیاهان رونده وعده ی سبزینگی به کل فضا می دهد)، با دیواره های متحرک، فضایی چند عملکردی می سازد: در ابتدا و انتهای روز، زمان کوتاهی تبدیل به فضای رختکن کارکنان می شود و در طول روز به کمک گوشه ی کم عرضِ پلان و میز متحرکِ گنجانده شده در بدنه، فضایی دنج و قابل محصور برای استراحت و تجدید قوا می سازد. اتاق معاینه که پزشک حضوری طولانی مدت در آن دارد، بهترین قسمت پلان را به خود اختصاص داده و با پرده ای متحرک در مواقع لزوم از تخت معاینه جدا می شود. در سمت دیگر، فضای واسط خصوصی که رختکن مراجعین نیز محسوب می شود، دسترسی مستقیم پزشک به اتاق جراحی را میسر می کند.

غلبه بر چالش ها و خلق فضایی زیبا و کاربردی

نهایتا معماری داخلی کلینیک پوست و مو بافتار با تمام چالش های اجرایی در حل موضوعات تاسیساتی (ناشی از تغییر کاربری اداری به درمانی)، مهارت و دقت بالای ساخت شبکه ی فلزی (که در قسمت پنجره ها نیز بصورت لولایی باز می شود و تنها خطای حداقلی برای از بین بردن درز صفحات مجاز می باشد) و جعبه ی شیشه ای منحنی دست ساز و مجهز به طلق ایمنی (که بدلیل شعاع کم قوس، امکان تولید ماشینی آن فراهم نبود) با حمایت پزشکی حاذق و صبور، تجسم کالبدی یافت و بازتعریفی از کیفیت فرمی فضاهای عملکردی درمانی و حوزه ی نفوذ زیبایی شناسی صنعتی شکل گرفت.