معرفی پروژه
معماران: دفتر معماری دالان
مساحت: 466 مترمربع
سال ساخت:2023
محل پروژه: یزد، ایران
خانه سرو به سال ۱۹۷۰ میلادی بازمیگردد، پیش از آنکه پروژه بازسازی آغاز شود. صاحب جدید خانه از معماران خواست نظر خود را بیان کنند که آیا خانه را حفظ کند یا آن را تخریب کرده و به جای آن یک آپارتمان بسازد.
معماران هنگام بررسی خانه، به قابلیتها و اصالت آن پی بردند. این اصالت به آنها این امکان را داد که با ساماندهی دوباره فضاها، خانه را با نیازهای امروزی انسان مدرن سازگار کنند. الگوی هندسی مبتنی بر تقسیمبندی فضا به نه بخش، که در کوشکهای خانههای روستایی رایج بود، از اوایل دهه ۱۹۲۰ میلادی در توسعه شهری یزد بهعنوان الگویی برای خانههای شهری به کار رفت. این الگو، در هماهنگی با بافت تاریخی شهر و الگوی حیاط مرکزی، همسو با گسترش و توسعه خیابانهای جدید آن دوران شکل گرفت.
طرح اولیه خانه سرو در دهه ۱۹۷۰ میلادی، تکاملی از این الگو بهشمار میآید. با آگاهی از ظرفیتهای این الگوی هندسی، معماران سازماندهی جدیدی را برای خانه سرو ایجاد کردند. این سازماندهی جدید، علاوه بر پاسخگویی به نیازهای عملکردی کارفرما، کیفیتی دوگانه میان فضاهای داخلی و خارجی به وجود میآورد. بهطور کلی، فرآیند بازسازی شامل سه بخش است:
۱- حفظ و مرمت
۲- کاهش حجم
۳- افزودن به حجم بنا
در فرآیند حفظ و مرمت، ساختار اصلی بنا حفظ و تقویت شد. آجرهای پروژه پاکسازی و بازسازی شدند. میتوان گفت مهمترین جنبه این پروژه در راستای بازسازماندهی و مرمت خانه بر اساس نیازهای کارفرما، کاهش حجم بود. به این صورت که با حذف و کاهش برخی از دیوارها، از جمله دیوارهای نمای جنوبی و برخی دیوارهای میانی، و همچنین کاهش حجم راهپله موجود، ساختمان از یک پلان بسته به یک پلان نیمهباز در طبقه همکف تغییر یافت. این تغییر باعث شد خانه بتواند از دید به حیاط در لایههای دوم و سوم بهره ببرد و ارتباط میان طبقات به حداکثر برسد.
کاهش حجمها را میتوان شامل حذف دیوارهای جانپناه بام و کاهش ضخامت سقف میانی دانست. در فرآیند بازسازی، تلاش شد آجرهای حاصل از تخریب مجدداً مورد استفاده قرار گیرند. برای گسترش پروژه، بخشی از بام به خانه اضافه شد. این بخش که شامل فضایی بسته و نیمهباز است، بام را فعال میکند، چراکه در گذشته فضای بام برای خواب و گردهماییهای شبانه تابستانی مورد استفاده قرار میگرفت.
برای جلوگیری از تابش مستقیم آفتاب در این اقلیم گرم و خشک، پروژهای با نمای دوپوسته و ایجاد لوورهای حصیری متحرک اجرا شد. این پوسته متحرک با حفظ دید به بیرون، امکان کنترل نور خورشید را فراهم میکند و در عین حال باعث ایجاد بازی نور و سایه در فضای داخلی پروژه میشود.