معماری گوتیک چیست؟

معماری گوتیک که به‌خاطر طاق‌های نوک تیز، پشت بند های مرتفع و پنجره‌های شیشه‌ای رنگ‌آمیزی‌ شده اش معروف است، یک نوع معماری اروپایی است که در اواسط قرن دوازدهم آغاز شد و تا قرن شانزدهم محبوبیت داشت. معماری گوتیک که اغلب برای کلیساهای جامع و قلعه هاو دیگر ساختمان های سنگی عظیم به کار می رود، در سراسر کشور مبدأ خود یعنی فرانسه، و همچنین بقیه اروپا و جهان بسیار محبوب شد.

اگرچه نوع معماری گوتیک برای ساخت یک ساختمان بر اساس قدمت ساختمان، موقعیت مکانی و نوع ساختمان (به عنوان مثال، کلیسا) استفاده شده است ، اما تمام ساختارهای گوتیک در پنج عنصر اصلی مشترک هستند: پنجره های شیشه ای رنگی، طاق های نوک تیز، قوس جناغی. ، طاق های آجدار و تزئینات بسیار آراسته.

امروزه به ندرت می‌توان خانه‌ای شخصی را پیدا کرد که به سبک گوتیک ساخته شده باشد ،اگرچه قطعاً وجود دارد اما معماری گوتیک اساساً ساخت و ساز و دکوراسیون اروپایی را برای چهار قرن تعریف می کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد معماری گوتیک، از جمله تاریخچه آن، عناصر معماری ضروری و محل یافتن غلظت معماری گوتیک، ادامه مطلب را بخوانید.

تاریخچه معماری گوتیک

همانطور که قبلا ذکر شد، معماری گوتیک در فرانسه سرچشمه گرفت جایی که در ابتدا “Opus Francigenum” یا “French Work” نامیده می شد.(معاصران از این عبارت «کار فرانسوی» برای توصیف سبک‌های معماری گوتیک استفاده می‌کردند ) با شروع در اواسط قرن دوازدهم، پیشرفت در مهندسی سازه، سازندگان فرانسوی را قادر ساخت که سازه های عظیمی را ایجاد کنند. برخی از عناصر کلیدی معماری گوتیک مانند پنجره‌های شیشه‌ای رنگی بزرگ و طاق‌های جناغی  به‌رغم اندازه و ارتفاع عظیم، نور طبیعی زیادی را به سازه‌ها می‌دادند. زمانی که به معماری گوتیک معروف شد این سبک بر معماری اروپایی به ویژه سازه‌هایی که توسط کلیسای کاتولیک رومی ساخته شده بود  تا قرن شانزدهم،  تسلط داشت.

با گذشت زمان، معماری گوتیک طی مراحلی تکامل یافت

گوتیک عالی

سالهای گوتیک عالی که از سال 1250 تا 1300 به طول انجامید و اولین بار توسط کلیسای جامع شارتر در فرانسه معرفی شد. این دوره زمانی با سبک Rayonnant (سبکی از ساختمان های فرانسوی (قرن سیزدهم) که نشان دهنده اوج معماری گوتیک است.)یا تزئینات بسیار پر آذین در نمای بیرونی ساختمان ها تعریف شد. آلمان، اسپانیا و بریتانیا تغییرات خاص خود را از معماری گوتیک Rayonnant در چند دهه بعد از آن ایجاد کردند.

گوتیک پسین

سالهای گوتیک پسین که از قرن 15 تا 16 به طول انجامید. در طول این مدت، آلمان کلیساهای بسیار بلند با سقف های طاقدار تولید کرد. معماری گوتیک در بریتانیا (که با تمرکز بر خطوط عمودی شناخته می‌شود) و سبک پر زرق و برق فرانسوی (تزیینات بیرونی بسیار استادانه) در این زمان ازهمه محبوب تر بودند.

اگرچه معماری گوتیک دارای ویژگی‌های رومی زیادی است، سازندگان گوتیک دیوارهای بسیار ضخیم و محکمی را که رومی‌ها تولید می‌کردند کنار گذاشتند. چرا؟ برای ساختن سازه های بسیار بلند، دیوارها باید نازک تر و وزن کمتری داشتند. علاوه بر این، سازندگان دوره گوتیک برای ساختن سازه هایی که به نظر می رسید آسمان را لمس می کردند، از قوس جناغی یا تیرهای شیبدار که وزن یک سازه را تحمل می کنند، استفاده کردند.

عناصر معماری گوتیک

همانطور که قبلا ذکر شد، نوع معماری گوتیک مورد استفاده برای تولید یک ساختمان به قدمت، مکان و کاربری سازه بستگی دارد. با این حال، تمام ساختمان های گوتیک دارای این ویژگی های متمایز هستند:

شیشه های رنگی

یافتن پنجره های شیشه ای رنگی در مکان های عبادت معمول است، اما در کلیساها و کلیساهای جامع گوتیک بسیار رایج است. پنجره ها معمولاً بسیار بلند و قوس دار یا گرد هستند و در نظر گرفته شده بودند که تا حد امکان نور طبیعی را به داخل برسانند. اغلب در پنجره‌های شیشه‌ای رنگارنگ گوتیک،تزینات ونقش و نگارهایی از  کتاب مقدس را خواهید دید.

طاق ها نوک تیز

سازندگان گوتیک به جای استفاده از طاق های گرد و رومی، طاق های بلند، نازک و نوک تیز می ساختند. طاق‌های نوک تیز گوتیک با الهام از سبک‌های معماری اسلامی، ارتفاع سقف را برجسته می‌کردند، سقف‌های طاق‌دار را در خود جای می‌دادند و به‌طور نمادین به سمت آسمان‌ اشاره می‌کردند. این نوع طاق ها را در معماری اسلامی نیز خواهید یافت.

طاق های آج دار

به منظور ساختن سازه های بسیار بلند با پنجره های بلند، معماران گوتیک به جای تیرهای طاقدار سنتی، شروع به استفاده از طاق های آجدار یا طاق های قوسی که به موازات یکدیگر برای حمایت از سقف مدور قرار می گیرند، کردند. این طاق‌های متقاطع نه تنها جذابیت بصری ایجاد کردند، بلکه از سازه‌های بلند گوتیک پشتیبانی بیشتری کردند.

قوس جناغی

قوس های جناغی یکی دیگر از پیشرفت های دوران گوتیک بود که به پشتیبانی از ساختمان های بلند و سنگین گوتیک کمک کرد.قوس جناغی به شکل نیمی از یک قوس هستند و با توزیع مجدد وزن از یک سطح بالاتر و سنگین به سطح پایین تر و محکم تر، پشتیبانی می کنند.

عناصر تزئینی

معماری گوتیک با تزئینات بیرونی بسیار پرآذین شناحته می شود. معمولاً در معماری گوتیک، ستون‌ها، قالب‌ها، مجسمه‌ها،برج های کوچک مخروطی یا هرمی در سقف عمارت، گلدسته‌ها و سنگ‌های زینتی (gargoyles)  که آب را بیرون می‌ریزند، یافت می‌شود.

از کجا می توان معماری گوتیک را پیدا کرد؟

خانه‌های شخصی به ندرت به سبک گوتیک ساخته می‌شوند، اما بازدید از برخی از شهرهای بزرگ جهان می‌تواند نگاهی اجمالی به برخی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین معماری‌ های دنیا داشته باشد. در اینجا برخی از سازه های معروف گوتیک از سراسر جهان آورده شده است:

کلیسای وست مینستر در لندن، انگلستان
کلیسای نوتردام در پاریس، فرانسه
Duomo di Milano در میلان، ایتالیا
کلیسای جامع بارسلونا در بارسلون، اسپانیا
کلیسای جامع سنت استفان در وین، اتریش
اگر می‌خواهید در سراسر ایالات متحده سفر کنید، به جای ساختارهای گوتیک واقعی، ساختمان‌های احیا شده گوتیک را خواهید دید. برخی از این ساختمان ها در ایالات متحده عبارتند از:

کلیسای جامع سنت پاتریک در نیویورک، نیویورک
کلیسای جامع ملی واشنگتن در واشنگتن دی سی
برج تریبون در شیکاگو، ایلینوی
کلیسای ترینیتی در نیویورک، نیویورک
کلیسای جامع یادگیری در پیتسبورگ، پنسیلوانیا

چرا ما دیگر به سبک گوتیک نمی‌سازیم؟

به طور خلاصه، تعدادی از عوامل وجود دارد که باعث می شود ما دیگر به سبک گوتیک نسازیم.

هزینه

یکی از دلایل اصلی که معماران و سازندگان ساختمان اکنون به ندرت سبک گوتیک را به کار می برند، هزینه های ترکیبی ساخت، نگهداری و تعمیر است. برای شروع، تهیه مواد با کیفیت بالا، مانند سنگ یا آجر، که برای پروژه‌های بزرگ گوتیک مورد نیاز است، گران است، به‌ویژه زمانی که جایگزین‌های مدرن ارزان‌تری وجود دارد.

علاوه بر این، ویژگی‌های ذاتی معماری گوتیک نیز وارد عمل می‌شوند. این سبک معمولاً دارای تزیینات پیچیده است که نه تنها به مهارت های ماهرانه نیاز دارد، بلکه به مدت طولانی نیز برای تکمیل نیاز دارد. بنابراین، نیازمند صرف وقت و هزینه بیشتری برای ساخت ساختمان نسبت به سایر سبک‌های معماری می باشند.

همچنین، تقاضای کمتری برای معماری سبک گوتیک نسبت به چند قرن پیش وجود دارد. به همین دلیل، احتمالاً هزینه ها در پروژه های گوتیک افزایش می یابد زیرا هزینه های متخصصان در این مناطق کم تقاضا بالا خواهد بود.

مدی قدیمی و منسوخ شده

این واقعیت که معماری گوتیک اغلب در عصر مدرن مورد استفاده قرار نمی گیرد را نیز می توان به جایگاه منسوخ آن در معماری مدرن نسبت داد. معماری گوتیک معمولا با یک دوره تاریخی خاص مرتبط است و به این ترتیب، زمینه فرهنگی خاصی دارد.

معماری گوتیک در اوج خود در حدود قرن ۱۲ و ۱۳ به عنوان یک پیشرو و انقلابی در دنیای ساخت وساز شناخته می شد. توانایی آن در اجازه دادن به ساختمان ها برای جذب مقادیر زیادی از نور طبیعی بسیار پیشگامانه به نظر می رسید.

با این حال، در طول چند قرن بعد، ظهور سبک های رنسانس و باروک آغاز شد و آغازگر عصر جدیدی برای معماری شد. از آن زمان تاکنون، سبک های مختلفی آمده و رفته اند و سبک معماری با زمانه عجین شده است.

به بیان ساده تر، معماری گوتیک در شکل اصلی خود از تاریخ خارج و یادگاری از گذشته شد. و علی رغم ظهور جنبش نئو گوتیک دهه ۱۷۴۰، به طور کلی نتوانسته است علاقه ای را که زمانی در میان سازندگان ساختمان داشت، بازیابی کند.

تکنیک های ساخت وساز

تکنیک های ساخت مورد نیاز برای ساخت سازه ای به سبک گوتیک نیز در این امر نقش دارند. چرا که المان های متعددی در سبک گوتیک وجود دارد که تکمیل آن ها نیازمند سطح بالایی از تجربه است.

به عنوان مثال، تنها برخی از عناصر ساختمانی که معمولا در معماری سبک گوتیک نشان داده می شوند شامل طاق های نوک تیز، طاق های آج دار و طاق های جناغی هستند. این ها ویژگی هایی هستند که در دوران مدرن به ندرت در ساختمان ها دیده می شوند، بنابراین آموزش سازندگان مدرن برای کار بر روی چنین پروژه هایی زمان زیادی می برد – چیزی که اغلب توسعه دهندگان شهری ندارند.

بنابراین، تکنیک های ساخت وساز آسان تر به جای آن به کار گرفته می شوند تا کار ساخت وساز سریع تر و ارزان تر شود.

سنگ تراشی ماهرانه

مانع دیگری که بر سر راه محبوبیت معماری گوتیک وجود دارد این واقعیت است که کمبود سنگ تراشان ماهر برای ایجاد ویژگی های زینتی آن وجود دارد . جایی که سنگ کاری زمانی یک تجارت رایج در دوره قرون وسطی بود , اکنون یک مهارت تخصصی است که تنها تعداد کمی از آن برخوردار هستند .

برای پروژه های بزرگ گوتیک , پیدا کردن تعداد مناسبی از کارگران ماهر برای اتمام یک پروژه در زمان کوتاه و مقرون به صرفه، ممکن است دشوار باشد .

مفاهیم اجتماعی

معماری گوتیک همچنین دلالت های اجتماعی خاصی دارد که برنامه ریزان ساختمان باید در نظر داشته باشند. به ویژه در محافل مذهبی و هنری اهمیت نمادین پیدا کرده است.

به عنوان مثال، معماری گوتیک قرن ها به دلیل استفاده مکرر در کلیساها و کلیساهای جامع، ارتباط نزدیکی با مسیحیت داشته است. و با توجه به عظمت این ساختمان ها، سبک گوتیک نماد ثروت و شکوه خاصی شد.

با این حال، در طول زمان، آن نیز شروع به نشان دادن چیز دیگری کرد. از اواخر قرن ۱۸ به بعد، بسیاری از داستان های ترسناک و ماوراالطبیعه اولیه به دلیل تصاویر سورئالی که در ساختمان های آن دیده می شد، شروع به استفاده از معماری گوتیک به عنوان پس زمینه داستان های خود کردند. در نتیجه، این سبک کم کم با تم های شوم و تاریک همراه شد.

اگرچه هیچ گاه هدف اصلی معماری گوتیک این نبود که به این شکل نشان داده شود، اما سبک های معماری دیگر، مانند مدرنیسم یا نئو کلاسیک، این وزن از دلالت را حمل نمی کنند. در نتیجه، ممکن است انگیزه بیشتری برای معماران برای دوری از سبک گوتیک وجود داشته باشد.

تهیه و ترجمه اختصاصی توسط سایت معماری آرک وب